19^η Μαΐου
ΗΜΕΡΑ ΜΝΗΜΗΣ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ

    Χαμένες πατρίδες, ματωμένα χώματα που αντηχούν ακόμα αναστεναγμούς προσφύγων. Όταν η ψυχή διψάει για όνειρο και το όνειρο γίνεται αποκρουστικός εφιάλτης, οι ιστορικές μνήμες πονούν και βάφονται κόκκινες. Οι μορφές των προσφύγων του Πόντου έχουν ζωγραφιστεί με ανεξίτηλη μπογιά στον καμβά της νεότερης Ελληνικής ιστορίας : χαρακωμένα πρόσωπα, δόντια σφιγμένα που κάνουν κουράγιο, απόγνωση φωλιασμένη στα μάτια και μια σκοτωμένη ελπίδα που δεν τολμά να ξανανθίσει στην προδομένη ψυχή. Σαν νέοι Οδυσσέες περιπλανιόνται σε δρόμους οδύνης, χωρίς να γεύονται καν την ανακούφιση της προσμονής της Ιθάκης, γιατί αυτή την έχουν ήδη αφήσει πίσω τους, καμένη και ξεχασμένη. Η Ελλάδα του Πόντου : μια Ελλάδα σβησμένη βίαια και άδικα από τον παγκόσμιο χάρτη. Μια Ελλάδα που πόνεσε, δάκρυσε, μάτωσε όσο καμία άλλη. Που ταπεινώθηκε χωρίς χα χάσει ποτέ την αξιοπρέπεια της, που υποτάχθηκε παραμένοντας ελεύθερη, που τούρκεψε αλλά δεν έπαψε στιγμή να είναι Ελληνική. Κάθε λαός στο ξεδίπλωμα της ιστορίας του στο χρόνο χρεώνεται με μοιραία λάθη. Το δικό μας μεγάλο ιστορικό λάθος υπήρξε ο αφανισμός των Ελλήνων στη Μικρά Ασία. Λάθος που πληρώθηκε και θα πληρώνεται ακριβά όσο τα δάκρυα παραμένουν στεγνά και οι μνήμες νωπές στο μυαλό μας. Δεν πρέπει όμως να πέσουμε στην παγίδα να θυμόμαστε τον Πόντο μονάχα σαν μία ανοιχτή πληγή πόνου για την εθνική μας ιστορία.

Ο Πόντος, πριν καταστραφεί τόσο βάρβαρα από τους Τούρκους υπήρξε αστείρευτη πηγή πνεύματος και πολιτισμού. Στάθηκε τόπος όπου οι Έλληνες διέπρεψαν, δημιούργησαν. Η γη του στάθηκε μάνα σπουδαίων ανδρών. Αυτόν τον τόπο της δόξας, της παράδοσης, των γραμμάτων και του Χριστιανισμού έχουμε χρέος να κρατάμε ζωντανό στην μνήμη μας. ‘Όταν κρατάς ζωντανό μέσα στην καρδιά σου τον τόπο σου και τους ανθρώπους σου, τότε σίγουρα δεν πεθαίνουν ποτέ. Τον άλλο Πόντο του πόνου και του ξεριζωμού ας τον αφήσουμε κλειδωμένο σε κάποια συρτάρια της ιστορικής μας μνήμης, σαν ένα κακό όνειρο που τάραξε τον ύπνο μας και πέρασε.

Η Τραπεζούντα, την εποχή της δόξας της, διατηρούσε ένα από τα πιο φημισμένα σχολεία της Ανατολής, το Φροντιστήριο, που έβγαλε όλη την εκπαιδευμένη γενιά των Ελλήνων του Πόντου.

ΤΑ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΑΜΑΣΕΙΑΣ

Το Σεπτέμβριο του 1921 το κεμαλικό καθεστώς, καταπατώντας απροκάλυπτα κάθε αίσθημα δικαιοσύνης και ανθρωπιάς, έστησε στρατοδικεία στην Αμάσεια για να καλύψει ως νομιμοφανή τα στυγερά εγκλήματα που είχαν γίνει εις βάρος των Χριστιανών του Πόντου. Στα στημένα αυτά δικαστήρια της ντροπής κανείς δεν πρόλαβε να απολογηθεί, ούτε και τηρήθηκαν τα τυπικά προσχήματα.

Με την ακατονόμαστη ασυδοσία τους έφτασαν στο σημείο να καταδικάζουν ακόμη και τους νεκρούς.

Υπολογίζεται ότι αυτή τη σκοτεινή περίοδο ο Ελληνισμός πένθησε από 200.000-350.000 ανθρώπους που έχασαν πρόωρα και βίαια τη ζωή τους πληρώνοντας βαρύτατο και άδικο τίμημα της Χριστιανικής τους πίστης.

Η ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ

Όταν τον Αύγουστο του 1922 έγινε η πολυστένακτη Μικρασιατική καταστροφή, οι άνθρωποι αυτοί κατέβαλαν υπεράνθρωπες προσπάθειες για να περιθάλψουν και να μεταφέρουν τα αναρίθμητα κύματα των απεγνωσμένων προσφύγων που έμπαιναν στα καράβια του ξεριζωμού 500.000 Έλληνες του Πόντου πέρασαν μόνο από το Βατούμ και αναχώρησαν για την Ελλάδα, ενώ στο μεταξύ οι μισοί σχεδόν Χριστιανοί του Πόντου είχαν χάσει με τρόπο μαρτυρικό τη ζωή τους. Με την πίκρα της προσφυγιάς στο στόμα άφηναν πίσω τους ένα σπίτι, μια γη, μια πατρίδα και ένα κατεστραμμένο Χριστιανικό πολιτισμό. Πάλεψαν να στεγνώσουν τα δάκρυά τους, να διώξουν τον τρόμο από τα μάτια τους, να απαλύνουν τον πόνο του χαμού των νεκρών  τους.

ΤΡΑΓΙΚΟΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ

Από την έκρηξη του α΄ παγκοσμίου πολέμου(1914) ως την μικρασιατική καταστροφή(1922), οι Νεότουρκοι με τα σκληρά μέτρα που έλαβαν εναντίον των Ελλήνων του Πόντου με τη μέθοδο των εξοριών, βιασμών, σφαγών, εξανδραποδισμών και απαγχονισμών(κατά τον Πανάρετο Τοπαλίδη) εξόντωσαν συνολικά 289.698 Ποντίους ποσοστό δηλαδή 41,56% σε σύνολο 697.000 Ελλήνων κατοίκων, ενώ κατά τον Γ. Βαλαβάνη οι απώλειες των Ποντίων ανέρχονται σε 303.238 ως το 1922 και 353.000 ως τον Μάρτιο του 1924, ποσοστό που ξεπερνάει το 50% του συνολικού πληθυσμού των Ελλήνων του Πόντου.

ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ

•      Παναγία Σουμελά στην Τραπεζούντα, βρίσκεται σε υψόμετρο 1.063 μέτρων.

•      Άγιος Γεώργιος Περιστερεώτας

•      Μονή Αγίου Ιωάννη Βαζελώνα

•      Άγιος Νικόλαος

•      Αγία Σοφία

•      Άγιος Ευγένιος, πολιούχος βυζαντινός ναός της Τραπεζούντας

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

•      Φροντιστήριο Τραπεζούντας

•      Ορφανοτροφείο Τραπεζούντας

•      Φροντιστήριο Αργυρούπολης

•      Κολλέγιο Ανατόλεια

•      Ψωμιάδειος Σχολή Κοτυώρων

•      Τσινέκειο Γυμνάσιο Αμισού

•      Ποδοσφαιρική Ομάδα ΠΟΝΤΟΣ

•      Παρθεναγωγείο Σινώπης

•      Δημοτικά Σχολεία

ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ

Ο συνολικός πληθυσμός του Πόντου ανερχόταν στις 650.000.

Οι Έλληνες του Πόντου διατηρούσαν 1.890 εκκλησίες, 1.401 σχολεία και 85.890 μαθητές.

        <<Όσον καλλίον εγνωρίζουμε τ’ οψεζ’ να ατόσον καλλίον εγροικούμε τα σημερ’να κ’ αλλ’ ατόσον τογρία και στερέα πορπατούμε σ΄αυριζ’να>> .

Όσο καλύτερα γνωρίζουμε το χθες τόσο καλύτερα κατανοούμε το σήμερα και τόσο πιο σταθερά και σίγουρα βαδίζουμε στο αύριο…

        ΘΕΟΔΩΡΙΔΟΥ ΕΥΘΑΛΙΑ-ΜΑΡΙΑ   Α2