ΕΓΚΛΗΜΑ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΗ

Έγκλημα και… επιστήμη: πώς το DNA ρίχνει φως στο τούνελ

  Τη σημερινή εποχή η προσιτότητα της επιστήμης έχει οδηγήσει στην ευρεία χρήση της σε ποικίλους τομείς της καθημερινότητας. Ένας από αυτούς είναι και η εγκληματολογία, καθώς η εξέταση του γενετικού υλικού αποτελεί σήμερα παγκόσμια σταθερά στη σύγχρονη εγκληματολογική ανάλυση.

  Ήταν 10 Σεπτεμβρίου του 1984 όταν ο γενετιστής Άλεκ Τζέφρις

ανακάλυψε τυχαία μια σειρά από διαφορές και ομοιότητες σε ορισμένα τμήματα της αλληλουχίας του DNA μεταξύ των μελών μιας οικογένειας. Αυτά τα τμήματα, όπως θα ανακάλυπτε στη συνέχεια, βρίσκονται μεταξύ των γονιδίων και, αν και φαινομενικά άχρηστα αφού δεν κωδικοποιούν τίποτα, είναι μοναδικά για κάθε άτομο, με μοναδική εξαίρεση τα μονοζυγωτικά δίδυμα. Έτσι, τα τμήματα αυτά, που ονομάζονται βραχείες διαδοχικές επαναλήψεις (STR), λόγω της μοναδικότητάς τους λειτουργούν ως ένα είδος «γενετικής ταυτότητας». Αυτό είναι το γενετικό αποτύπωμα ή αποτύπωμα DNA.

  Η πρώτη επίσημη χρήση του γενετικού αποτυπώματος ήταν σε ένα ειδεχθές έγκλημα που έλαβε χώρα στην πόλη Λέστερ στην Αγγλία. Τον Νοέμβριο του 1983 ανακαλύφθηκε το πτώμα της 15χρονης Λίντα Μαν, η οποία είχε πέσει θύμα σεξουαλικής κακοποίησης και στη συνεχεία στραγγαλίστηκε. Το έγκλημα έμεινε ανεξιχνίαστο. Τρία χρόνια μετά, τον Αύγουστο του 1986 βρέθηκε το σώμα μιας άλλης 15χρονης, της Ντον Άσγουορθ, πάλι κακοποιημένο και στραγγαλισμένο. Οι Αρχές οδηγήθηκαν στο συμπέρασμα πως πρόκειται για τον ίδιο δράστη.  Από τα βιολογικά υγρά που συλλέχτηκαν προσδιορίστηκε η ομάδα αίματος, γεγονός που περιόρισε τους ύποπτους κατά πολύ λίγο. Οι Αρχές στη συνέχεια προχώρησαν στην τυπική σύλληψη ενός 17χρονου, ο οποίος αν και ομολόγησε ύστερα από την πίεση των αστυνομικών αρχών τη δολοφονία της Άσγουορθ, επέμενε πως δεν είχε διαπράξει τον πρώτο φόνο. Τη λύση στο αδιέξοδο ήρθε να δώσει ο σερ Άλεκ Τζέφρις και το γενετικό αποτύπωμα. Αρχικά ο Τζέφρις επιβεβαίωσε το συμπέρασμα για τον κοινό δράστη. Έτσι οι έρευνες βρισκόταν πάλι στο μηδέν. Επόμενη ενέργεια της αστυνομίας ήταν να ζητήσουν από όλους τους ενήλικες άντρες της περιοχής δείγμα DNA. Τα πρώτα αποτελέσματα δεν έδειξαν κανέναν. Ωστόσο ύστερα από μήνες μαθεύτηκε ότι ένας άντρας, ο Κόλιν Πίτσφορκ,

έπεισε τον φίλο του να δώσει εκείνος δείγμα με το όνομα του, επικαλούμενος τον φόβο του για τις βελόνες. Έπειτα από υποχρεωτική πλέον λήψη δείγματος DNA, ανακαλύφθηκε πως ο Κόλιν Πίτσφορκ ήταν πράγματι ο δολοφόνος, ο οποίος είχε και την τιμή να είναι ο πρώτος εγκληματίας που συνελήθφη με βάση την ανάλυση αποτυπώματος DNA.

Δείγμα από γενετικό αποτύπωμα

Το γενετικό αποτύπωμα, λοιπόν, σαν από μηχανής θεός προσέφερε και συνεχίζει να προσφέρει λύση σε πολλά άλυτα μυστήρια. Κανείς δεν ξέρει τι θα μας φέρει το μέλλον, αλλά μπορούμε να φανταστούμε πως η επιστήμη του γενετικού αποτυπώματος θα συνεχίζει να εξελίσσεται. Το μόνο σίγουρο είναι πάντως πως θα συνεχίσει να ρίχνει φως στο τούνελ!

                                                                                    Ματίνα Μανωλάκη, Α5

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Watson J. D., Berry A. & Davies K. (2017), DNA: Η ιστορία της γενετικής επανάστασης, Αθήνα: Εκδόσεις Πεδίο

en.wikipedia.org/wiki/Alec_Jeffreys#Genetic_fingerprinting

 www.newsbeast.gr/portraita/arthro/2524026/o-protos-anthropos-pou-katadikastike-me-ti-voithia-tou-dna